Podczas naszych codziennych zmagań z komputerem pojawić się może awaria, która uniemożliwi nam uruchomienie komputera zarówno w trybie normalnym jak i awaryjnym. Dla początkującego użytkownika może stanowić to wielkie tarapaty, jednak istnieje narzędzie o nazwie Konsola odzyskiwania, która także i w takiej sytuacji pomoże przywrócić system do stanu używalności.
Konsola odzyskiwania danych jest narzędziem, posiadającym wiele opcji, które okazują się bardzo przydatne w diagnozowaniu i usuwaniu wszelakich awarii, które pojawią się na naszej drodze. Posiada ona tą przewagę nad omawianym w wcześniejszym artykule Trybem awaryjnym, że narzędzie to będzie poprawnie działało nawet w momencie uszkodzenia plików systemowych.
Aby uruchomić Konsole odzyskiwania umieszczamy w napędzie CD dysk instalacyjny systemu Windows XP i uruchamiamy ponownie komputer (musimy być pewni, iż w ustawieniach BIOS-u jednostki jako pierwszy bootowalny napęd ustawiony mamy stację CD-ROM). Postępujemy zgodnie z informacjami wyświetlanymi nam na ekranie monitora, aż do momentu pojawienia się okna Witaj w programie instalacyjnym Windows XP, gdzie wciskamy przycisk R na klawiaturze by uruchomić wspomnianą wcześniej Konsole odzyskiwania. Następnie spośród dostępnych opcji, wybieramy system do którego chcemy uzyskać dostęp z poziomu konsoli oraz wpisujemy hasło Administratora (w systemie operacyjnym Windows XP Home Edition hasło jest puste, wiec wciskamy po prostu klawisz [Enter]). W wierszu poleceń, który ukarze się naszym oczom na ekranie, wpisujemy polecenia Konsoli odzyskiwania - polecenia te przedstawione i opisane są w tabeli poniżej. Natomiast, aby zakończyć pracę wyżej wspomnianego narzędzia korzystamy z polecenia exit.
| Polecenie | Opis działania |
|---|---|
| Attrib | Nadaje lub usuwa atrybuty dla pojedynczych plików jak i całych folderów (atrybuty: Tylko do odczytu, Ukryty, Systemowy). |
| Batch | Wykonuje polecenia z pliku tekstowego |
| Cd lub Chdir | Zmienia aktualną lokalizację (folder) |
| Chkdsk | Sprawdza i w miarę potrzeby naprawia lub odzyskuje dane na dysku |
| Clr | Czyści zawartość ekranu |
| Copy | Kopiuje plik |
| Del (Delete) | Usuwa pojedyncze pliki |
| Dir | Wyświetla zawartość bieżącego folderu wraz z atrybutami każdego ze znajdujących się tam plików |
| Disable | Wyłącza usługę lub sterownik |
| Diskpart | Zarządza partycjami w podstawowych woluminach dyskowych; nie należy używać go wraz z dyskami dynamicznymi |
| Enable | Uruchamia usługę lub sterownik |
| Expand | Rozpakowuje zawartość pliku *.cab znajdującego się na dysku lokalnym lub przenośnym |
| Fixboot | Zapisuje nowy sektor startowy (uruchomieniowy) na aktywnej partycji |
| Fixmbr | Naprawia Master Boot Record podanego dysku |
| Format | Formatuje partycję początkową, wolumin lub dysk logiczny |
| Help | Wyświetla listę wszystkich dostępnych w konsoli poleceń |
| Listsvc | Wyświetla listę wszystkich dostępnych usług i sterowników wraz z aktualnym sposobem ich uruchamiania |
| Logon | Wyświetla listę wszystkich wykrytych instalacji systemu Windows i pozwala na zalogowanie do wybranej |
| Map | Wyświetla listę wszystkich liter dysków, typów plików systemowych, rozmiarów partycji i odniesień do dysków fizycznych |
| Md (Mkdir) | Tworzy nowy folder lub podfolder w wybranej lokalizacji |
| More | Wyświetla plik tekstowy, zatrzymując się po każdym pełnym ekranie lub lini |
| Rd (Rdmdir) | Usuwa foldery |
| Ren (Rename) | Zmienia nazwę pliku |
| Set | Wyświetla lub modyfikuje zmienne środowiska konsoli |
| Systemroot | Ustawia aktualny folder jako folder systemowy bieżącej instalacji Windows |
| Type | Wyświetla plik tekstowy |
Naprawa uszkodzonych plików uruchomieniowych
Konsola odzyskiwania daje możliwość naprawy plików, które zostały uszkodzone poprzez np. niewłaściwe i nieumiejętne korzystanie z narzędzi dyskowych lub zakończone niepowodzeniem procesy umieszczenia wielu uruchamialnych systemów w komputerze. Poniżej opisane jest kilka najczęściej spotykanych problemów wraz z metodami ich rozwiązania przy użyciu konsoli:
Plik Boot.ini został uszkodzony lub usunięty - po uruchomieniu konsoli, wpisujemy polecenie bootcfg /scan, które wyświetli nam listę wszystkich dostępnych aktualnie instalacji systemów Windows. Korzystając z polecenia bootcfg /rebuild, samoczynnie zostanie zastąpiony plik boot.ini, natomiast wpisując bootcfg /add zostanie przypisana instalacja Windows do pliku boot.ini bez żadnych modyfikacji istniejących już wpisów.
Kluczowe pliki systemowe są uszkodzone lub usunięte - konsola daje możliwość odtworzenia plików Ntldr, Ntoskrnl.exe, Ntdetect.com oraz pliki sterowników. Jeśli uszkodzony plik znajduje się na płycie instalacyjnej za pomocą polecenia Copy kopiujemy określając także źródło i lokalizację, gdzie znaleźć ma się kopiowany plik. Gdy plik znajduje się w pliku *.cab aby go wyeksportować korzystamy z polecenia Expand.
Inny system operacyjny zastąpił kod sektora uruchomieniowego Windows XP - uruchamiamy Konsolę odzyskiwania, wpisujemy polecenie Fixboot i uruchamiamy ponownie komputer.
Aktywacja i dezaktywacja usług oraz sterowników
Usługi są uprzywilejowanymi składnikami systemu Windows XP, w momencie nieprawidłowego napisania kodu usługi nasz system przestaje działać, podobnie jest gdy zainstalujemy niedopracowane sterowniki sprzętowe, które w skrajnych przypadkach nie dadzą nam możliwości uruchomienia systemu nawet w Trybie awaryjnym. Jeśli przypuszczasz, która z usług lub zainstalowanych sterowników uniemożliwia uruchomienia systemu Konsola odzyskiwania umożliwia ich dezaktywację. By zobaczyć kompletną listę usług i sterowników zainstalowanych na naszym komputerze wpisujemy polecenie Listsvc, lista ta przeważnie okazuje się bardzo długa i odnalezienie interesujących nas informacji jest utrudnione. Poleceniem Disable wyłączamy wybrane usługi i sterowniki, wpisując to polecenie musimy dodać także nazwę komponentu, który ma zostać zatrzymany. Po operacji dezaktywacji z użyciem tegoż polecenia, typ uruchomienia usługi zostanie zmieniony na SERVICE_DISABLED. Warto jednak zapamiętać pierwotną wartość uruchamiania usługi, by móc ją przywrócić w momencie kiedy zdecydujemy się na ponowne uruchomienie usługi, które dokonujemy przy użyciu komendy Enable.
Ograniczenia Konsoli odzyskiwania
Mogło by się wydawać, iż Konsola odzyskiwania z racji tego, że wygląda podobnie jak wiersz poleceń MS-DOS lub interpretatora Windows XP, posiada także te same funkcje co wcześniej wymienione narzędzia, lecz tak nie jest, a to dlatego, iż gdyby pozwalałaby ona na nieograniczony dostęp do danych na naszym dysku to byłaby to bardzo niebezpieczna dziura w systemie bezpieczeństwa, tyczy się to głównie Windows XP w wersji Home Edition, która nie posiada hasła Administratora. Z poziomu Konsoli odzyskiwania uzyskujemy dostęp do:
- Katalogu głównego, znajdującego się na dowolnym dysku
- Folderów i podfolderów systemowych, przynależnych do systemu wybranego w momencie uruchomienia konsoli
- Plików i folderów na wszelakich nośnikach przenośnych (dyskietkach, płytach CD itp.)
- Folderu Konsoli odzyskiwania - Cmdcons oraz jego podfolderów, o ile konsola została zainstalowana jako opcja uruchamiania
