Problemy z połączeniami sieciowymi i dostępem do zasobów sieci występują w zasadzie od zawsze, bez względu na wielkość sieci, do której należymy. Kłopoty bywają różne, niemniej jednak w każdym przypadku postępujemy podobnie, rozpoczynając od lokalizacji źródła problemu. Bardzo pomocne w tej kwestii będą wbudowane narzędzia, jakie oferuje nam Windows XP.
Narzędzia wiersza polecenia w Windows XP
Narzędzi uruchamianych z wiersza polecenia w Windows XP używa się już od dawna, ze względu na ich przydatność i niezawodność. Niektóre z nich robią po prostu testy, inne dostarczają informacji pozwalających zlokalizować źródło problemu. Niezbędną, do rozwiązywania kłopotów z łącznością, wydaje się więc umiejętność ich obsługi. Oto niektóre z wbudowanych poleceń:
Polecenie ping
Test ping jest najpopularniejszym i najczęściej używanym testem łączności sieciowej. W teście tym wykorzystujemy protokół internetowy ICMP (ang. Internet Control Message Protocol) wysyłając pakiety z żądaniem odpowiedzi, do zdalnego komputera. Polecenie to umożliwia:
Sprawdzenie karty sieciowej
W sytuacjach gdy komputer nie może połączyć się z innymi jednostkami w sieci, powinniśmy wykonać test pętli zwrotnej. Sprawdza on czy komputer umie się porozumieć z zainstalowaną w nim kartą sieciową. W przypadku gdy ten test zawiedzie, powinniśmy dokładniej zbadać sprzęt sieciowy (jej sprawność, konfigurację czy też używany sterownik). W czasie tego procesu wykorzystywany jest zarezerwowany adres zwrotny 127.0.0.1. Aby go przeprowadzić klikamy w Menu Start, następnie Uruchom i w polu Otwórz: wpisujemy cmd, po czym wciskamy Enter. W wyświetlonym oknie wiersza polecenia wpisujemy ping 127.0.0.1 lub też ping localhost.
Jeśli wynik testu będzie pozytywny (sprawna karta) zobaczymy ekran z seriami odpowiedzi (tj. podobny do tego powyżej). W przeciwnym razie ujrzymy serię komunikatów Upłynął limit czasu żądania.
Testowanie łączności z innym komputerem w sieci
W przypadku, gdy test pętli zwrotnej się powiedzie, kolejnym krokiem jaki powinniśmy uczynić w celu zlokalizowania źródła problemu jest sprawdzenie łączności naszego komputera z innymi w sieci. Test ten rozstrzyga czy rzeczywiście możemy się łączyć z innymi hostami. Aby go przeprowadzić musimy znać adres IP naszego i kilku innych terminali należących do sieci. Gdy zdobędziemy powyższe numery ponownie uruchamiamy wiersz poleceń i wpisujemy ping adres (gdzie adres to adres jednego z hostów w sieci). Pamiętajmy, że nawet w przypadku, gdy nasz komputer "widzi" inne, powinniśmy sprawdzić czy inne terminale widzą naszą jednostkę.
Jeśli wynik testu okaże się pozytywny ujrzysz serię komunikatów podobnych do tych poniżej. Oznaczają one pełną łączność komputera z wywoływanym numerem hosta.
W przypadku gdy test zawiedzie ujrzymy jeden z dwóch komunikatów:
- Upłynął limit czasu żądania - oznacza on, że pakiety zostały wysłane do sieci, ale komputer docelowy nie odpowiedział na nie w wyznaczonym czasie. Przyczyną zaistniałej sytuacji może być:
- Wyłączenie lub awaria docelowego komputera, ewentualnie niedziałająca lub niepodłączona do sieci karta sieciowa. Host docelowy może posiadać również błędny adres IP lub maskę podsieci.
- Błędny adres IP lub maska podsieci w naszym komputerze. Adresy sprawdzamy wybierając kartę Obsługa przy odpowiednim połączeniu sieciowym znajdującym się w folderze Połączenia Sieciowe. Dodatkową przyczyną może być awaria naszego koncentratora lub przełącznika.
- Nieprawidłowy adres routera lub bramki sieciowej przechowywany w naszym komputerze lub sam router czy bramka. Sytuacja ta występuje wtedy gdy możemy połączyć się z hostami w ramach tej samej podsieci, lecz nie możemy nawiązać łączności z żadnym komputerem znajdującym się za routerem lub bramką.
- Host docelowy jest nieosiągalny - oznacza on, że nasz komputer (albo pośredniczący router) nie wie w jaki sposób skontaktować się z terminalem docelowym. Powodem zaistniałej sytuacji może być:
- Odłączenie naszego komputera od sieci
- Odłączenie od sieci naszego routera albo bramki lub też odłączenie routera lub bramki pośredniczącej między naszym hostem a hostem docelowym
- Błędna konfiguracja naszego albo pośredniczącego routera, lub też niedziałająca sieć
Do komunikacji z innymi komputerami oprócz numeru IP, możemy wykorzystywać ich nazwy. Przykładowo jeśli komputer spod adresu 192.168.0.2 nazywa się laptop, zamiast wpisywać np. ping 192.168.0.2 możemy wpisać po prostu ping laptop. Jeśli testy dla obu poleceń nie wypadną jednakowo, oznacza to, że mamy do czynienia z problemem źle funkcjonującego procesu tłumaczenia nazwy hosta na adres IP.
Polecenie ping możemy również stosować w Internecie do badania łączności z witrynami WWW. Dzięki temu sprawdzamy czy połączenie internetowe działa prawidłowo. Przykładowo możemy wpisać ping www.centrumxp.pl lub ping www.onet.pl. Pamiętajmy jednak, że wiele witryn internetowych blokuje ruch ICMP ze względu bezpieczeństwa. Jeśli w pierwszej linijce odpowiedzi ping znajdzie się adres IP, a następnie cztery komunikaty Upłynął limit czasu żądania, najczęściej mamy do czynienia z wyżej opisaną sytuacją. Jeśli uzyskamy podobny do tego komunikat: Żądanie polecenia ping nie może znaleźć hosta www.centrumxp.pl możemy być pewni, że nie mamy połączenia z Internetem.
Inne opcje polecenia ping
Polecenie ping ma kilka dodatkowych opcji pozwalających niekiedy gromadzić większa ilość informacji niż samo standardowe. Aby z nich skorzystać, w wierszu polecenia wpisujemy po prostu ping. Wówczas wyświetli się nam lista dostępnych opcji wraz z krótkim opisem. Przykład wykorzystania dwóch z nich: ping -a -n 10 localhost.
Polecenie tracert
Tracert (Trace Route) to program pozwalający śledzić trasę wysyłanych z komputera pakietów do wskazanego hosta. Dzięki niemu możemy uzyskać informacje o wszystkich routerach lub komputerach przez, które żądanie musi przejść aby dotrzeć do miejsca przeznaczenia. Polecenie tracert stosujemy zarówno do adresów IP lub URL komputerów jak i do witryn WWW. Aby zobaczyć trasę, którą podąża nasz pakiet, w wierszu poleceń wpisujemy tracert adresIP lub tracert adresWWW, gdzie w miejsce adres IP lub adres WWW wstawiamy konkretny znany nam adres.
Polecenie tracert jest bardzo przydatne w sieciach lokalnych i rozległych, gdy mamy problem z połączeniem się z konkretnym hostem. Program ten pozwala nam ograniczyć poszukiwania awarii, do konkretnych urządzeń (węzłów) sieciowych. Jeśli zauważymy, że komunikacja urywa się tuż przed określonym adresem IP może to oznaczać uszkodzenie routera lub połączenia sieciowego. W przypadku, gdy trop urywa się przed konkretnym hostem, wówczas najprawdopodobniej host docelowy jest wyłączony. Nieskończenie długa trasa pakietu oznacza błędną konfigurację sieci.
Polecenie PathPing
Program PathPing powstał wyniku połączenia narzędzi ping i tracert i uzupełnieniu ich o kilka dodatkowych funkcji. Polecenie to wysyła żądanie echa oraz jego śledzi trasę, wyświetlając te informacje uzupełnione o dodatkowe statystyki w bardzo czytelny sposób. Na podstawie danych o czasie odpowiedzi i procencie utraconych pakietów spod konkretnych adresów możemy ustalić problemy lub przeciążenie konkretnych urządzeń w sieci. Samo polecenie wywołujemy również z wiersza poleceń komendą pathping adresIP lub pathping adresWWW. Przykładowo: pathping www.wp.pl
Aby dowiedzieć się o dodatkowych opcjach polecenia PathPing, w wierszu poleceń wpisujemy pathping.
Polecenie ipconfig
Ipconfig jest bardzo popularnym narzędziem pozwalającym szybko zgromadzić wszystkie informacje o konfiguracji zestawu protokołów TCP/IP połączenia sieciowego. Właśnie dzięki temu poleceniu możemy ustalić adres MAC naszej karty sieciowej, adres IP, maskę podsieci, bramkę domyślną serwer DNS i kilka innych. Program ipconfig posiada również kilka dodatkowych opcji, o których możemy dowiedzieć się wpisując w wierszu poleceń ipconfig /?. Najpopularniejszą opcją polecenia jest opcja /all pozwalające zgromadzić wszystkie parametry TCP/IP. Aby skorzystać z dobrodziejstw tego narzędzia wpisujemy w oknie wiersza poleceń wpisujemy ipconfig lub ipconfig /all
Polecenie netstat
Polecenie netstat pozwala wyświetlać aktywne połączenia z naszym komputerze. Programu tego używamy na przykład w celu wyświetlenia informacji o liczbie wysłanych i odebranych bajtów lub liczbie pakietów utraconych. Standardowe polecenie uruchamiamy w oknie wiersza poleceń wpisując netstat. Uzyskana odpowiedź przedstawia protokół używanego połączenia, jego stan lokalny port, adres IP.
Aby wyświetlić liczbę dodatkowych opcji wpisujemy netstat /?
Polecenie nbtstat
Polecenie nbtstat to narzędzie służące rozwiązywaniu problemów, jakie czasem ma TCP/IP, z odwzorowaniem nazw netbiosowych na adresy IP. Problem ten, w dzisiejszych sieciach, jest raczej mało spotykany, gdyż rzadko używa się dziś netbiosowego odwzorowania nazw. Program ten uruchamia się poleceniem nbtstat z odpowiednią opcją (na przykład nbtstat -c). Aby dowiedzieć się o konkretnych opcjach wpisujemy w wierszu poleceń nbtstat
Dodatkowe narzędzia do obsługi sieci
Oprócz narzędzi wiersza poleceń Windows XP zawiera również klika dodatkowych programów, które możemy użyć do diagnostyki sieci.
Diagnostyka sieci
Diagnostyka sieci jest narzędziem wbudowanym w Centrum pomocy i obsługi technicznej Windows XP. Aby z niego skorzystać z Menu Start wybieramy pozycję Pomoc i obsługa techniczna. W nowo otwartym oknie pod nagłówkiem Wybierz zadanie klikamy w Użyj Narzędzi, aby wyświetlić informacje o komputerze i przeanalizować problemy. Następnie z listy Narzędzia w lewej części okna wybieramy Diagnostyka sieci. Po prawej stronie okna pojawią się wówczas dwie pozycje:
- Skanuj system - dokonuje skanowania systemu pod kątem sieciowym dla wcześniej ustawionych opcji skanowania. Jeśli nie dokonywaliśmy zmian w opcjach skanowania, diagnostyka zostanie przeprowadzona dla domyślnych. W przypadku braku połączenia z Internetem zostaniemy poproszeni o jego nawiązanie. Wynik testu określony jest słowem SUKCES bądź NIEPOWODZENIE. Oczywiście w raporcie możemy rozwijać poszczególne kategorie, dowiadując się w ten sposób więcej o jego przebiegu. Przykładowy raport przedstawia poniższy screen.
- Ustaw opcje skanowania - tutaj możemy modyfikować standardowy test, zaznaczając lub odznaczając odpowiednie opcje pod nagłówkami Akcje i Kategorie. Dostępne opcje przedstawia poniższy screen.
Windows Support Tools
Oprócz wyżej wymienionych narzędzi, system Windows XP zawiera również szereg dodatkowych programów pomocnych przy rozwiązywaniu kłopotów sieciowych. Windows Support Tools, bo tak nazywa się ten zestaw, wgrywamy z dysku instalacyjnego Windows XP. Po włożeniu płyty CD-ROM z Windows XP i pokazaniu się ekranu powitalnego wybieramy pozycję Wykonaj zadania dodatkowe a następnie Przeglądaj ten dysk CD ROM. Z wyświetlonej zawartości płyty wybieramy katalog Support a następnie Tools. Po kliknięciu w ikonę Setup.exe uruchomiony zostanie instalator dodatkowych narzędzi. Aby mieć dostęp do wszystkich, w polu wyboru instalacji zaznaczamy opcję Complete, a następnie postępujemy zgodnie ze wskazówkami instalatora. Oczywiście zestaw programów zawiera ponad 50 pozycji. Aby dowiedzieć się o wszystkich należy w katalogu Windows Support Tools wybrać pliki Release Notes lub Support Tools Help. Po zakończonej instalacji klikamy w Menu Start, Programy i z folderu Windows Support Tools wybieramy plik Command Prompt.
Polecenie Netdiag
Jednym z przydatnych poleceń zestawu Windows Support Tools jest tester łączności sieciowej netdiag. Uruchamiamy go wpisując w otwartym przez program oknie wiersza poleceń netdiag. Polecenie to bada różne komponenty sieci, a następnie wyświetla wyniki testów w postaci Passed - sukces, Skipped - pominięty, Failed - porażka). Najważniejsze z testów to:
- Adapter - informacje o loklanej karcie sieciowej
- Default Gateway test - informacje o bramce domyślnej
- Test DNS
- IP loopback - test pętli zwrotnej
- Modem diagnostics test - test modemu
Aby dowiedzieć się o dodatkowych opcjach polecenia netdiag w wierszu poleceń wpisujemy netdiag /?
Polecenie Netcap
Polecenie to służy do monitorowania i przechwytywania ruchu sieciowego. Jest to dość skomplikowane narzędzie, używane najczęściej przez administratorów sieci. Aby rozpocząć przechwytywanie ramek z danymi w wierszu poleceń wpisujemy netcap. Klawisz spacji kończy przechwytywanie. Aby dowiedzieć się więcej o tym programie powinniśmy poczytać Support Tools Help lub skorzystać z opcji, których lista ukaże się nam po wpisaniu polecenia netcap /?
Jak widzimy system Windows XP został wyposażony, przez programistów, w całe mnóstwo przeróżnych programów diagnostycznych ułatwiających rozwiązywanie problemów z łącznością we współczesnych sieciach. Pamiętajmy, że zanim przejdziemy do ich rozwiązywania powinniśmy usiąść, ochłonąć, na spokojnie pomyśleć nad przypuszczalnym powodem i możliwym rozwiązaniem danego kłopotu. Przedstawione powyżej narzędzia same nie naprawią problemu, jednak w połączeniu z naszą wiedzą i wcześniejszymi spostrzeżeniami są niezwykle skuteczną bronią w walce z brakiem łączności.
