Kolejna odsłona arkusza kalkulacyjnego, należącego do pakietu Office, nadal czeka na wersje finalną, tymczasem przyjrzyjmy się niedawno udostępnionej wersji beta 2.
Pierwsze co rzuca się w oczy po uruchomieniu
programu to kompletna zmiana interfejsu. Zmiany odnoszą się nie tylko do
estetyki, które w moim odczuciu są pozytywne, gdyż wnoszą odrobinę świeżości
w porównaniu do poprzednich wersji aplikacji. Dotyczą one przede
wszystkim dostępu do poszczególnych funkcji oferowanych przez program. W
miejsce rozwijanego menu, przy pomocy którego dotarcie do pożądanej
opcji czasem bywało kłopotliwe, pojawił się pasek z siedmioma zakładkami
tzw. wstęgami
dzielącymi funkcje oferowane przez Excela na poszczególne kategorie.
Zacznijmy jednak od początku.
Tworzenie nowego arkusza rozpoczynamy od naciśnięcia okrągłego przycisku
w lewym górnym rogu. Przycisk ten jest odpowiednikiem elementu menu, znanego z
wcześniejszych wersji Excela, o nazwie File (Plik). Naciśnięcie tej
kontrolki powoduje pojawienie się listy oferującej dostęp do opcji drukowania
oraz podstawowych funkcji plikowych, takich jak zapis, odczyt, zamknięcie i
utworzenie nowego dokumentu. Należy również wspomnieć, iż Excel wzbogacił
się o możliwość zapisania efektów naszej prac w postaci pliku PDF. Niestety jak
informują ostatnie wiadomości format ten nie zostanie zaimplementowany w
finalnej wersji aplikacji. Oprócz
wspomnianych wcześniej funkcji, lista kryjąca się pod przyciskiem File
zawiera narzędzia przydatne po ukończeniu pracy nad dokumentem, między innymi
Compatibility Checker pozwalający sprawdzić zgodność arkusza z
poprzednimi wersjami Excela. Kiedy już
zdecydujemy się na utworzenie nowego dokumentu, ujrzymy okno, które oprócz możliwości
stworzenia czystego arkusza, umożliwia pobranie jednego z
wielu gotowych szablonów. Wśród szablonów znajdziemy wiele różnorodnych
formularzy, terminarzy a także sporo innych dokumentów. Wszystkie pogrupowane
są według odpowiednich kategorii, a pobieranie odbywa się poprzez jedno
kliknięcie. Wróćmy do przycisku File, po jego prawej
stronie widzimy szereg małych ikonek oferujących przydatne funkcje takie jak Zapis (Save),
Cofnij (Undo), Ponów (Redo) oraz szybkie drukowanie (Quick
Print). Mamy tutaj do czynienia z paskiem narzędzi szybkiego dostępu (Quick
Access Toolbar). 
Pasek
ten możemy dowolnie modyfikować, dodając lub usuwając wybrane funkcje, mamy
także możliwość zmiany jego położenia.
Przyjrzyjmy się teraz poszczególnym zakładkom. Pierwszą z nich jest zakładka
Home, oferuje ona dostęp do funkcji związanych z
formatowaniem komórek. Znajdziemy w niej ustawienia czcionki, wyrównywania
tekstu a także formatu w jakim dane poszczególnych komórek mają być wyświetlane.
Interesującym narzędziem jest formatowanie warunkowe (Conditional
Formatting) komórek, które biorąc pod uwagę wartość znajdującą się
w danym polu nadaje mu charakterystyczny wygląd. Mamy do dyspozycji kilka sposobów
wyróżniania komórek, począwszy od zestawu ikon, poprzez paski proporcjonalne
do wartości a skończywszy na zabarwieniu. Odnośnie formatowania, znajdziemy
tutaj także narzędzie pozwalające sformatować zaznaczone komórki w postaci tabeli,
jedyne co musimy zrobić, to wybrać wariant kolorystyczny. Oczywiście mamy możliwość
stworzenia własnego stylu formatowania, który po ukończeniu edycji będzie się
znajdować między domyślnymi schematami, tyle że w osobnej kategorii. Należy
jeszcze wspomnieć o funkcji Live Preview, jest ona domyślnie włączona
a objawia się tym, że przy wybieraniu stylu
formatowania, jak i przy innych ustawieniach, możemy zauważyć, że zmiany na
arkuszu zachodzą już po ustawieniu kursora na wybranej opcji. Znacznie ułatwia
nam to wybór, gdyż widzimy zmiany jakie zajdą na arkuszu zanim zdecydujemy się
jaki styl, czcionka itp.
odpowiadają nam najbardziej. 
Kolejna zakładka o
wymownej nazwie Insert (Wstaw), kryje funkcje dające możliwość
wstawiania różnych obiektów, począwszy od zdjęć i clipartów a skończywszy
na rozmaitych wykresach. Dodawanie obiektów jest intuicyjne, nikt nie powinien
mieć z tym najmniejszych problemów. Przykładowo chcąc dodać autokształt,
wszystko co musimy zrobić to wybrać jeden, który nas interesuje, następnie
kliknąć w miejscu, w którym chcemy go wstawić. Nowy Excel oferuje nam szeroki
wybór gotowych diagramów które możemy wstawić do naszego dokumentu, aby
uzyskać do nich dostęp wystarczy kliknąć przycisk SmartArt. Jeżeli
chodzi o cliparty, także mamy w czym wybierać. Po naciśnięciu przycisku Clip
Art, w prawej części okna programu pojawia się wyszukiwarka, wystarczy
wpisać interesujące nas hasło. Cliparty, odpowiadające
wprowadzonemu wyrażeniu, pojawią się w postaci miniaturek. Aby wstawić
wybrany obrazek wystarczy kliknąć na nim dwukrotnie. Tworzenie wykresów także
uległo uproszczeniu, wystarczy zaznaczyć serie danych, następnie kliknąć na
wybrany typ wykresu. Jeżeli utworzony właśnie wykres nie do końca nam
odpowiada, możemy go równie łatwo modyfikować. Szybki dostęp do właściwości
wykresu umożliwiają nam dodatkowe wstęgi pojawiające się po jego zaznaczeniu.
Jedną z nich jest Design, znajdziemy tam wiele schematów kolorystycznych oraz ogólnego wyglądu
wykresu. Kolejna nosi nazwę Layout, gdzie znajduje się dużo szczegółowych opcji dotyczących poszczególnych
elementów składowych wykresu, mianowicie tytułu wykresu (Chart Title)
i poszczególnych osi (Axis Titles), legendy 
(Legend), etykiet
danych (Data Labels), tabeli danych (Data Table), osi (Axes)
oraz linii siatki (Gridlines). Pod każdą z tych kategorii kryje się
wiele wariantów do wyboru, jeżeli żaden z nich nam nie odpowiada, mamy możliwość
ręcznego ustawiania wszystkich opcji dotyczących danego elementu wykresu. Dodatkowe
zakładki pojawiają się również dla innych obiektów graficznych, znajdziemy tam
zawsze najważniejsze ustawienia charakterystyczne dla danego obiektu, jak i
wiele ciekawych efektów wizualnych. Za pomocą tych narzędzi możemy stworzyć
naprawdę efektowną prezentację, nie wkładając w to wiele wysiłku ani czasu. Na
wstędze Page Layout
(Układ strony) znajdują się ogólne ustawienia
arkusza. Mamy tutaj możliwość wybrania schematu kolorów, czcionek
oraz efektów wizualnych obowiązujących w
całym dokumencie, możemy tych zmian dokonywać w dowolnym etapie pracy, zostaną
one zastosowane do wcześniej napisanego teksu oraz wstawionych obiektów. Jedynym
warunkiem jest to, żebyśmy nie dokonywali zmian (np. rodzaju czcionki, koloru
wykresu) manualnie lecz korzystaliśmy z domyślnych schematów. Oprócz tych
ustawień znajdziemy tutaj opcje marginesów, orientacji oraz rozmiaru strony.
Wstęga Formulas zawiera wszystkie narzędzia związane z
tworzeniem wszelkich funkcji, matematycznych, finansowych, logicznych. Do każdej funkcji mamy dostęp za pomocą
kreatora funkcji (Function Wizard), za pomocą listy która rozwija się
po kliknięciu na odpowiednią kategorię lub wpisując choćby 
pierwszą literkę
nazwy funkcji, Excel wyświetli nam listę wszystkich funkcji pasujących do
wprowadzonego tekstu. W zakładce tej znajduje się również narzędzie do
nazywania poszczególnych komórek (Name Manager), co w znaczny sposób ułatwia odwoływanie
się do żądanej wartości. Przydatne może być również narzędzie Trace
Precedents, obrazujące w postaci strzałek zależności wyliczeniowe
poszczególnych komórek. Data (Dane) jest zakładką, w której
znajdziemy opcje dotyczące naszych danych. Excel umożliwia pobieranie danych z
wielu źródeł, począwszy od plików Accessa, poprzez pliki tekstowe skończywszy
na Internecie. Oprócz importu informacji, możemy je także posortować (Sort)
lub
przefiltrować (Filter). Kolejnym narzędziem które znajdziemy
w tej zakładce jest What-if Analysis, pozwalające analizować wpływy
jednych wartości na drugie, co jest pomocne przy szukaniu tych najbardziej
optymalnych. Program oferuje nam również wiele narzędzi językowych, oprócz
znanego już wcześniej sprawdzania pisowni, pojawiły się słowniki wyszukujące
znaczenie słowa czy też tłumaczące wyrazy między wybranymi językami. Wszystkie
te narzędzia znajdziemy na wstędze Review (Przegląd), oprócz nich
znajdują się tam opcje ochrony, jak i też współdzielenia arkusza. Excel
umożliwia jednoczesną pracę kilku osób na jednym dokumencie, co zapewne usprawni
pracę nad większymi projektami. Opcje widoku i zarządzania oknami znajdziemy w
ostatniej wstędze View.
Podsumowując wrażenia jakie sprawia nowa wersja
Excela można powiedzieć,
że kierunek zmian poszedł w dobrą stronę. W głównej mierze poprawki dotyczą one
ergonomii i estetyki, w mniejszym stopniu wzbogacania o nowe możliwości. Nowy
interfejs spełnia swoją rolę, wszystkie narzędzia jakie oferuje program są
łatwo dostępne, wprowadzono także wiele uproszczeń. W znaczącym stopniu zwiększa
to funkcjonalność jak i przystępność
aplikacji. W efekcie tych przemian, praca z Excelem zapewne stanie się
przyjemniejsza. Z drugiej strony jednak, zmiany w programie pociągnęły za sobą
znaczny wzrost wymagań sprzętowych, co też ma wpływ na wydajność
aplikacji. Trzeba jednak pamiętać, że jest to wersja beta, więc należy
poczekać z ostateczną oceną.
