Proces instalowania urządzeń w pierwotnych środowiskach operacyjnych Windows był dla wielu z nas prawdziwą udręką - w tamtych czasach niemal każdego dnia walczyliśmy z ogólnym brakiem kompatybilności, odwiecznymi konfliktami przerwań oraz nagminnie wyskakującymi ekranami BSOD. Wraz z upływem czasu i stopniowym pojawianiem się na rynku coraz dojrzalszych wersji 'Okienek' było nam na szczęście coraz lżej. Pod koniec lat 90-tych otrzymaliśmy pełne wsparcie dla technologii Plug and Play, zaś po przejściu na rodowity system Windows XP chyba nic tak nie cieszyło użytkowników w kwestii obsługi sprzętu, jak automatyczna identyfikacja i instalacja sterowników dla urządzeń USB bezpośrednio po ich podłączeniu.
Dzisiaj proces wyszukiwania i instalacji sterowników dla większości rozpoznanych urządzeń realizowany jest automatycznie przez system operacyjny i zazwyczaj odbywa się już bez udziału użytkownika. Obraz instalacyjny Windows 10 dostarczany jest z dość pokaźną pulą sterowników podstawowych, które tuż po zakończeniu instalacji systemu (w ramach jego wstępnej, a później ciągłej aktualizacji) zastępowane są właściwymi sterownikami dedykowanymi, rozwijanymi przez producentów poszczególnych urządzeń. Jest to zachowanie domyślne, z którego możemy zrezygnować w ramach opcji Ustawienia instalacji urządzeń dostępnej dla naszego komputera w aplecie Urządzenia i drukarki w Panelu sterowania.

Oczywiście dobrze jest zobaczyć, że system sam rozpoznał, wyszukał i zainstalował właściwy sterownik do karty graficznej, karty dźwiękowej czy płytki dotykowej, dzięki czemu już po kilku minutach od zakończenia jego instalacji możemy w pełni korzystać z możliwości naszego komputera. W praktyce wygląda to dobrze, dopóki nie zwrócimy uwagi na pewne drobne szczegóły. Okazuje się, że o ile usługa Windows Update pobiera właściwe sterowniki dla właściwych urządzeń, to jednak nie zawsze pobiera ona najnowsze ich wersje. Z tego względu od czasu do czasu warto częściowo odmówić zaufania usłudze Windows Update i samemu upewnić się, czy faktycznie zaproponowany nam sterownik jest tym najnowszym.
Windows Update nie widzi wszystkiego
Rozważmy następujący przypadek. Na komputerze osobistym zainstalowaliśmy na nowo najnowsze wydanie systemu Windows 10 z aktualizacją Anniversary Update. W ramach pierwszej fali aktualizacji system sam pobrał wszystkie dostępne sterowniki (np. ekranu i dźwięku), dzięki czemu możemy już w pełni korzystać ze wszystkich komponentów sprzętowych tej maszyny. Menedżer urządzeń nie zgłasza żadnych problemów ze sprzętem, wszystkie funkcje systemu i aplikacje wydają się działać prawidłowo, a w usłudze Windows Update nie znajdujemy już nowych aktualizacji dla sprzętu. W tym momencie proces instalacji urządzeń w systemie uznajemy zwyczajowo za zakończony.
Takie podejście nie jest do końca słuszne, bo jak wspomnieliśmy, Windows Update niekoniecznie musiał zainstalować nam najnowsze dostępne sterowniki urządzeń. Konkretnym przykładem wypatrzonym na jednym z naszych laptopów może tu być sterownik dla układu graficznego Radeon R7 M260 firmy AMD, który działa w parze ze zintegrowaną kartą graficzną Intela. Nawet najnowsze wydanie systemu Windows 10 po rozpoznaniu tego sprzętu instaluje nam w ramach aktualizacji Windows Update sterownik z zeszłego roku, wydany jeszcze przed wypuszczeniem na rynek pierwotnej kompilacji Windows 10 o numerze 10240. Od tamtej pory AMD kilkukrotnie wydało nowe wersje sterowników dla tej karty, a mimo to Windows Update nadal instaluje w systemie to samo przestarzałe wydanie. Co więcej, w naszym przypadku dokładnie taki sam problem dotknął również bezprzewodowej karty sieciowej Intela - system instaluje sterownik z 2015 roku, mimo że producent od dobrych kilku tygodni udostępnia ich nową wersję.

Na temat tego, że sterowniki do najistotniejszych urządzeń powinniśmy mieć zawsze zaktualizowane nie trzeba się już chyba specjalnie rozpisywać. W większości przypadków nowa wersja wnosi wiele istotnych poprawek niwelujących błędy, a dodatkowo znacząco optymalizuje pracę danego komponentu. Nawet jeśli rozwiązywany przez nowy sterownik problem nie dotyczy nas bezpośrednio, to warto się przed nim zabezpieczyć na przyszłość i już teraz wymienić sterownik na nowy. A optymalizacja? Gracze wiedzą ile można zyskać na samej wymianie sterownika. Przykładowo AMD informuje, że dla wybranych kart dedykowanych nowe wersje przygotowanych sterowników gwarantują nam 10% wzrost wydajności w grze Rise of Tomb Raider, a to tylko jeden z przykładów. Oczywiście, mimo że sterowniki przed opublikowaniem podlegają dość rygorystycznym testom na różnych platformach, to po zastosowaniu w naszej konkretnej konfiguracji zawsze coś może pójść nie tak. Nie powinniśmy się tym jednak wcale zrażać, bo w przypadku jakichkolwiek problemów będziemy przecież mogli w prosty sposób przywrócić taki wadliwy sterownik do jego poprzedniej wersji.
Menedżer urządzeń
No dobrze, ale skoro Windows Update nie zawsze gwarantuje nam najnowsze sterowniki dla urządzeń, to czy zmuszeni jesteśmy ręcznie wyszukiwać je na stronach poszczególnych producentów? Niekoniecznie. Dużo skuteczniej będzie skorzystać z Menedżera urządzeń, który od lat umożliwia nam ręczną i automatyczną aktualizację oprogramowania sterowników. Za pomocą tego narzędzia nie tylko z łatwością sprawdzimy, na jakich sterownikach pracują nasze urządzenia, ale też automatycznie zaktualizujemy je do najnowszych wersji, jeśli takowe istnieją. Otwieramy więc konsolę menedżera (najprościej zrobić to poprzez kliknięcie menu Start prawym przyciskiem myszy i wybranie opcji Menedżer urządzeń), po czym poprzez dwukrotne kliknięcie lub przy pomocy menu kontekstowego otwieramy okno Właściwości urządzenia, dla którego chcemy sprawdzić dostępność nowego sterownika. Następnie za pomocą przycisku Aktualizuj sterownik na karcie Sterownik uruchamiamy sprzężony z nim kreator.

Nas interesuje oczywiście opcja Wyszukaj automatycznie zaktualizowane oprogramowanie sterownika, która przeczesze odpowiednie lokalizacje sieciowe pod kątem dostępności sterownika dla wybranego urządzenia. Zanim skorzystamy z tej opcji warto upewnić się, że mamy działające połączenie z Internetem. Brzmi to dość trywialnie, ale warto zwrócić uwagę, że jeśli w tym momencie nasze połączenie nie będzie aktywne, to kreator zamiast powiadomić nas o zaistniałym problemie z połączeniem zgłosi nam, że najlepszy sterownik dla tego urządzenia jest już zainstalowany, co przecież niekoniecznie musi być prawdą.




Jeśli system faktycznie znalazł dopasowany sterownik, zostanie on automatycznie pobrany i zainstalowany (przy domyślnych ustawieniach instalacji urządzeń, o których powiedzieliśmy na początku artykułu). Czasem zdarza się, że proces pobierania oprogramowania sterownika staje w miejscu i przez długi czas nic się nie dzieje. W takim przypadku warto uruchomić komputer ponownie i spróbować przeprowadzić ten proces od nowa. W naszym przykładzie dla wspomnianej karty AMD system faktycznie wyszukał nowy sterownik, który - nie wiedzieć dlaczego - nie jest nam automatycznie serwowany w procesie aktualizacji systemu, mimo że zgodnie z przyznanym certyfikatem został on zatwierdzony przez Microsoft niemal na miesiąc przed wydaniem obecnej stabilnej kompilacji Windows 10, oznaczonej numerem 14393.

Podsumowanie
Dostępna w Windows 10 usługa Windows Update automatycznie aktualizuje nam cały system, wliczając w to także sterowniki dla urządzeń. Zdarza się jednak, że uzyskiwane w ten sposób sterowniki nie zawsze są aktualne, czego możemy nawet nie być świadomi, jeśli nie sprawdzimy tego w konsoli Menedżera urządzeń. Możliwe przecież, że na tych starszych sterownikach dany komponent działa dokładnie tak samo, bo nie wykorzystujemy go w sposób, który mógłby ujawnić poczynione w sterowniku zmiany. Nam jednak chodzi o pełne wykorzystanie potencjału tego urządzenia, do czego potrzebne są najnowsze wydane wersje oprogramowania sterowników. Zanim jednak spędzimy kilkadziesiąt minut na ich ręczne poszukiwanie na stronach poszczególnych producentów, warto spróbować zaktualizować je z poziomu konsoli Menedżera urządzeń, co pozwoli nam zaoszczędzić sporo czasu. Oczywiście nie ma sensu wykorzystywać kreatora aktualizacji oprogramowania sterownika dla każdego wykrytego w systemie komponentu, a jedynie stosować go dla najważniejszych urządzeń komputera, takich jak karta graficzna, karta sieciowa czy karta dźwiękowa oraz głównych urządzeń peryferyjnych - drukarki, skanera czy kamery internetowej.
Jeśli udało Wam się wyszukać i zaktualizować w ten sposób jakiekolwiek urządzenie w swoim systemie, dla którego Windows Update nie wykrył żadnych dostępnych aktualizacji, dajcie nam o tym znać podając w komentarzu jego nazwę. Będzie to jasny sygnał dla pozostałych posiadaczy tego komponentu, że w sieci czeka na nich nowe oprogramowanie sterownika, które być może usuwa uciążliwy dla nich błąd lub wprowadza nową funkcjonalność.