Dla wielu użytkowników pojęcie bazy danych jest dosyć intuicyjne, dlatego też w większości przypadków nie zachodzi potrzeba podawania jego definicji. Biorąc jednak pod uwagę, że dla młodszych czytelników termin ten może być po części intrygujący i jednocześnie nie do końca zrozumiały, w artykule tym pokusimy się o przybliżenie jego definicji, zwłaszcza, że pojęcie bazy danych aksjomatem nie jest, a co za tym idzie, takową definicję posiada.
Formalnie więc baza danych jest zorganizowanym zbiorem danych (zbiorem informacji), który przechowywany jest zazwyczaj w formie elektronicznej. Wspomniana organizacja danych polega na ich odpowiednim podzieleniu i pogrupowaniu według poszczególnych pól, rekordów, a idąc nieco dalej, także i plików, co ułatwia nam późniejsze pozyskiwanie, przetwarzanie i wprowadzanie informacji.
W kontekście systemu SQL Server baza danych jest niezależną jednostką przechowywania danych. Innymi słowy, w obrębie jednej instancji serwera SQL Server możemy mieć otwartych kilka baz danych, z których każda przechowuje inne dane, skonfigurowana jest w nieco inny sposób, zarządzana jest przez innego administratora i odpowiada na żądania innych użytkowników. Od strony logicznej każdą bazę danych możemy traktować jako kontener do przechowywania różnego rodzaju obiektów, takich jak tabele, widoki czy indeksy. Z kolei patrząc od strony fizycznej, tj. z perspektywy systemu operacyjnego Windows, baza danych może składać się lub rozciągać na trzy rodzaje plików:
- podstawowy plik danych (plik MDF) zawierający schemat bazy danych oraz należące do bazy obiekty, takie jak tabele, indeksy czy widoki
- drugorzędne pliki danych (pliki NDF), które w ramach osobnych plików umożliwiają przechowywanie części powyższych informacji w osobnych lokalizacjach
- pliki dziennika transakcji (pliki LDF), które zamiast konkretnych obiektów bazy danych przechowują informacje dotyczące wykonywanych na bazie operacji
Rodzaje baz danych
Z historycznego punktu widzenia bazy danych możemy podzielić na trzy rodzaje. Najstarszy typ, którego idea sięga jeszcze końca XIX wieku, to tzw. prosta baza danych (ang. flat database). Baza ta gromadzi dane w formie zbliżonej pod względem struktury do dwuwymiarowych tabel złożonych z wierszy oraz kolumn i przybiera najczęściej postać prostego pliku tekstowego. Wyglądem baza ta przypomina więc skoroszyt programu Excel, przy czym arkusz kalkulacyjny Excel jest zbyt rozbudowanym narzędziem, aby można go było przyrównywać do prostej bazy danych. Dobrym przykładem takiej bazy może być natomiast plik tekstowy CSV, w ramach którego gromadzone są wartości oddzielane przecinkami (lub dowolnym innym znakiem). Pod względem architektury baza ta nie jest określona żadną uporządkowaną strukturą i do wykonania jakiejkolwiek operacji na zawartych w niej danych wymaga zazwyczaj załadowania ich do pamięci w całości.
Drugim typem bazy danych jest baza hierarchiczna (ang. hierarchical database). Ten rodzaj bazy, opracowany i spopularyzowany przez IBM w latach 60-tych, przybiera strukturę drzewa, w której każdy element (poza elementem głównym) posiada element nadrzędny, a każdy element nadrzędny może mieć jeden lub więcej elementów podrzędnych. Dane w takiej bazie przechowywane są w rekordach (węzłach drzewa), które są ze sobą odpowiednio połączone, zaś wydobywanie z niej informacji polega na odpowiednim przejściu po drzewie rekordów - od korzenia do liścia. Dzięki odpowiednim algorytmom bazy hierarchiczne cechują się wysoką wydajnością i dostępnością, a chyba za najbardziej rozpoznawany przykład tej bazy można by uznać rejestr systemu operacyjnego Windows.
Trzecim i zarazem najpopularniejszym obecnie rodzajem bazy danych jest relacyjna baza danych. Struktura tej bazy oparta jest na obiektach nazywanych tabelami (formalnie relacjami), pomiędzy którymi definiuje się określone związki. Jako że SQL Server jest systemem zarządzania relacyjną bazą danych, to właśnie ten rodzaj bazy będzie przedmiotem naszego zainteresowania we wszystkich pozostałych artykułach tego działu.
